On May 16, 2022, the 4th Independent Appeals Committee of the Appeals Authority accepted the appeal of the B. family and overturned the first instance negative decision of the Regional Asylum Office of Western Greece. The first instance decision had rejected their asylum application on admissibility under the Joint Ministerial Decision 42799/2021 of June 7, 2021 (JMD), based on the safe third country (STC) concept.
The B. family arrived on Lesvos in March 2019 and is composed of a couple and five minor children. The family was recognised as vulnerable and their geographical restriction was lifted. They were transferred to the mainland, and their application was exempted from the fast-track border procedure and referred to the regular procedure in May 2020. The B. family waited over two years for their first interview, which did not take place until July 2021. The JMD designating Türkiye a safe third country for Afghan nationals (and nationals of four other countries) came into force on June 7, 2021. Despite the fact that the JMD was not yet published when the B. family arrived in Greece, the Greek Asylum Service (GAS) applied the JMD retrospectively and examined the family’s application on admissibility only. Their claim was then rejected as inadmissible in September 2021 under the STC concept. The B. family with the support of the lawyers of Fenix Humanitarian Legal Aid (Fenix) appealed the first instance decision the same month. Finally, their appeal against the negative decision was accepted by the Appeals Authority in May 2022.
For the STC concept to be applied cumulative criteria needs to be met, including that the applicant is able to apply for international protection, will not face harm while there, and has a sufficient connection to the country. By the time of their interview, the B. family were highly integrated into Greek society, including the children’s attendance at local schools for several years. While, during their time in Türkiye, amongst other dangers, the family faced serious difficulties in accessing medical care for two of their children, both of whom require ongoing medical treatment.
In its decision, the Appeals Authority acknowledged that several of the cumulative criteria laid down in Article 86(1) of Law 4636/2019 defining a safe third country were not met in their particular case. The Appeals Authority noted that the family has been residing in Greece for three years and that during this period the children “have integrated in a social reality in Greece, attending Greek schools”. The 4 Independent Appeals Committee also acknowledged the inexistence of any family members or social support network in Türkiye, and concluded that “due to the situation of the appellants, it will be particularly difficult for them to contact the Turkish authorities in order to obtain the necessary documentation in order to get access to health facilities and to education.” Finally, the Appeals Authority also highlighted that women and girls are vulnerable to sexual and labour exploitation in Türkiye, putting the mother and several of the children at risk.
While Fenix welcomes the decision of the 4th Independent Appeals Committee of the Appeals Authority and the recognition that Türkiye is not safe for the B. family, Fenix raises serious concerns regarding the legal and procedural violations that took place throughout the asylum procedure, which led to the legal uncertainty imposed on the B. family for more than three years.
Under Greek and European Union legislation on asylum, national authorities must lay down specific methodology that proves that a country is safe for asylum seekers under specific criteria prior to applying the STC concept. Additionally, the Greek authorities must examine asylum applications applying a case-by-case consideration of the safety of the country for a particular applicant. In this respect, the violations in the B. family case are numerous. Firstly, their interview (under the regular procedure) was delayed for over two years following a number of postponements not requested by B. family. This delay resulted in the retrospective application of the JMD in their case, despite the fact that they had been residing in Greece for over two years at the time of the introduction of the JMD, leading to an examination on admissibility under the STC concept. Finally, even if examining their application on admissibility under the STC concept, their application should never have been rejected as inadmissible since it was clear that the criteria for safe third country were not met in their case.
Fenix requests that the Greek authorities comply with their obligations under European and international law, and create and publish their methodology proving Türkiye is safe prior to continuing with the widespread use of the STC concept. Additionally, Fenix urges the Greek authorities to refrain from the blanket application of the STC concept, and ensure that all applicants have adequate and effective opportunity to prove why Türkiye is not safe for them, in order to guarantee effective, fair, and swift access to asylum.
In case of any questions, please contact ines@fenixaid.org.
Στις 16 Μαΐου 2022, η 4Ανεξάρτητη Επιτροπή της Αρχής Προσφυγών έκανε δεκτή τη προσφυγή της οικογένειας Β. και ανέτρεψε τη πρωτοβάθμια απορριπτική απόφαση του Περιφερειακού Γραφείου Ασύλου Δυτικής Ελλάδας. Η πρωτοβάθμια απόφαση απέρριψε τη αίτηση διεθνούς προστασίας τους ως απαράδεκτη σύμφωνα με την από 07-06-2021 ΚΥΑ 42799/2021, υπό την έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας.
Η οικογένεια Β. έφτασε στη Λέσβο τον Μάρτιο του 2019, αποτελούμενη από τους γονείς και πέντε ανήλικα τέκνα. Η οικογένεια αναγνωρίστηκε ως ευάλωτη, με αποτέλεσμα να αρθεί ο γεωγραφικός της περιορισμός. Κατόπιν, μεταφέρθηκαν στην ενδοχώρα, η αίτηση τους εξαιρέθηκε από τη ταχύρρυθμη διαδικασία των συνόρων και παραπέμφθηκε στη κανονική διαδικασία τον Μάιο του 2020. Η οικογένεια Β. ανέμεινε περισσότερο από δύο χρόνια προκειμένου να διεξάγει τη πρώτη συνέντευξη τους, η οποία δεν έλαβε χώρα έως τον Ιούλιο του 2021. Η ΚΥΑ που ορίζει την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα για αιτούντες από το Αφγανιστάν (και αιτούντες από τέσσερις άλλες χώρες) άρχισε να ισχύει από τις 7 Ιουνίου 2021. Παρόλο που η ΚΥΑ δεν είχε εκδοθεί κατά την άφιξη της οικογένειας στην Ελλάδα, η Υπηρεσία Ασύλου εφάρμοζε τη ΚΥΑ αναδρομικά και εξέτασε την αίτηση της οικογένειας μόνο ως προς το παραδεκτό. Το αίτημα τους απορρίφθηκε ως απαράδεκτο υπό την έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας τον Σεπτέμβριο του 2021. Η οικογένεια Β. τον ίδιο μήνα με την υποστήριξη των δικηγόρων της Fenix Humanitarian Legal Aid (Fenix) προσέφυγε κατά της πρωτοβάθμιας απόφασης. Εν τέλει, η προσφυγή κατά της απορριπτικής απόφασης έγινε δεκτή από την Αρχή Προσφυγών τον Μάιο του 2022.
Για την εφαρμογή της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας θα πρέπει να πληρούνται αθροιστικά ορισμένα κριτήρια, συμπεριλαμβανομένου του ότι μπορεί να ζητηθεί το καθεστώς του πρόσφυγα, ότι δεν υπάρχει κίνδυνος βλάβης και ότι ο αιτών έχει επαρκή σύνδεσμο με την εν λόγω χώρα. Κατά τη περίοδο που η οικογένεια Β. πραγματοποίησε προσωπική συνέντευξη, ήταν ήδη πλήρως ενσωματωμένη στην Ελληνική κοινωνία, με τα ανήλικα τέκνα να φοιτούν επί σειρά ετών σε τοπικά σχολεία. Ενώ, κατά τη διάρκεια παραμονής τους στη Τουρκία, μεταξύ άλλων κινδύνων, η οικογένεια αντιμετώπισε σοβαρές δυσκολίες πρόσβασης σε ιατρική φροντίδα για τα δύο εκ των τέκνων, για τα οποία απαιτείται συνεχή ιατρική φροντίδα.
Στην απόφαση της, η Αρχή Προσφυγών αναγνωρίζει ότι διαφορετικά από τα σωρευτικά απαιτούμενα κριτήρια του άρθρου 86 παρ. 1 ν. 4636/2019, που ορίζει την ασφαλή τρίτη χώρα, δεν πληρούνται στην προκειμένη υπόθεση. Η Αρχή Προσφυγών υπογραμμίζει ότι η οικογένεια βρίσκεται στην Ελλάδα ήδη εδώ και τρία έτη και κατά τη διάρκεια αυτή τα τέκνα «έχουν ενταχθεί σε μία κοινωνική πραγματικότητα στην Ελλάδα, παρακολουθούν δε ελληνικά σχολεία». Η 4Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσφυγών αποδέχεται επίσης την μη ύπαρξη οποιουδήποτε συγγενικού ή φιλικού πλαισίου στη Τουρκία καταλήγοντας ότι «λόγω της κατάστασης, στην οποία βρίσκονται οι προσφεύγοντες, θα τους είναι ιδιαίτερα δύσκολο να έρθουν σε επαφή με τις τουρκικές υπηρεσίες, ώστε να εκδώσουν τα απαραίτητα έγγραφα, τα οποία είναι αναγκαία προκειμένου να έχουν πρόσβαση στις δομές υγείας και στην εκπαίδευση». Εν τέλει, η Αρχή Προσφυγών υπογραμμίζει ότι γυναίκες και κορίτσια είναι ευάλωτα σε σεξουαλική και εργασιακή εκμετάλλευση στη Τουρκία, θέτοντας σε κίνδυνο τη μητέρα και τα ανήλικα τέκνα.
Παρόλο που η Fenix χαιρετίζει την απόφαση της 4 Ανεξάρτητης Επιτροπής Προσφυγών και την αναγνώριση του ότι η Τουρκία δεν είναι ασφαλής για την οικογένεια Β., εκφράζει συγχρόνως σοβαρές ανησυχίες αναφορικά με τις νομικές και διαδικαστικές παραβιάσεις που λαμβάνουν χώρα καθ’ όλη τη διαδικασία του ασύλου, οι οποίες και οδήγησαν στη νομική αβεβαιότητα στην οποία είχε περιέλθει η οικογένεια για περισσότερο από τρία έτη.
Σύμφωνα με την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία για το άσυλο, οι εθνικές αρχές πριν την εφαρμογή της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας θα πρέπει να ακολουθούν ειδική μεθοδολογία που αποδεικνύει ότι μία χώρα είναι ασφαλής για αιτούντες άσυλο σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια. Επιπλέον, οι Ελληνικές αρχές οφείλουν να εξετάζουν τις αιτήσεις διεθνούς προστασίας προβαίνοντας σε εξατομικευμένη εξέταση της ασφάλειας της χώρας για τον κάθε αιτούντα ατομικά. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, οι παραβιάσεις στην υπόθεση της οικογένειας Β. είναι πολλαπλές. Αρχικά, η συνέντευξη τους (υπό τη κανονική διαδικασία) καθυστέρησε για περισσότερο από δύο έτη, ακολουθώντας πολλαπλές αναβολές, τις οποίες ουδέποτε αιτήθηκε η οικογένεια Β. Η καθυστέρηση αυτή οδήγησε στην αναδρομική εφαρμογή της ΚΥΑ στη περίπτωση τους, παρά το γεγονός ότι κατά την δημοσίευση της ΚΥΑ διαβιούσαν στην Ελλάδα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δύο ετών, οδηγώντας σε εξέταση της υπόθεσης τους ως προς το παραδεκτό σύμφωνα με την έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας. Εν κατακλείδι, ακόμη και όταν εξετάστηκε η αίτηση τους ως προς το παραδεκτό σύμφωνα με την έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας, δε θα έπρεπε να έχει απορριφθεί ως απαράδεκτη αφού ήταν σαφές ότι τα κριτήρια της ασφαλούς τρίτης χώρας δεν πληρούνταν στην υπόθεση τους.
Η Fenix ζητά από τις Ελληνικές αρχές να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο, και να δημιουργήσουν και δημοσιεύσουν τη μεθοδολογία που αποδεικνύει ότι η Τουρκία είναι ασφαλής, προτού συνεχίσουν να εφαρμόζουν ευρέως την έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας. Επιπλέον, η Fenix παροτρύνει τις Ελληνικές αρχές να απέχουν από μία γενικευμένη εφαρμογή της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας, και να διασφαλίζουν ότι όλοι οι αιτούντες έχουν επαρκή και αποτελεσματική δυνατότητα να αποδείξουν γιατί η Τουρκία δεν είναι ασφαλής για εκείνους, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική, δίκαιη και ταχεία πρόσβαση στο άσυλο.
Σε περίπτωση οποιωνδήποτε ερωτημάτων, παρακαλούμε επικοινωνήστε με το ines@fenixaid.org.